This article examines the spiritual and intellectual development of the prominent medieval scholar Fakhr al-Din al-Razi (1149–1209) within the socio-political and theological context of the 12th and 13th centuries. The study analyzes the influence of inter-sectarian conflicts, philosophical-religious debates, and political dynamics on al-Razi’s worldview. Special attention is given to his efforts to reconcile theology and philosophy, his ethical and political thought, and the rational foundations of his interpretations. His encyclopedic work Jāmiʿ al-ʿUlūm is also explored as a reflection of his views on social structure, education, and human nature. The article highlights the contemporary relevance of al-Razi’s legacy for moral education and intercultural understanding.

spiritual perfection, philosophy, theology, Ash’arism, Mu’tazilites, doctrinal struggles, ethics, politics, Sufism, social teachings.

Абдулаҳмади Ҷовид. Таърихи адабиёти форсии дарӣ / Абдулаҳмади Ҷовид. - Қобул, 1391 ҳ. ш. -876 с.

Алиасғари Ҳалабӣ. Таърихи тамаддун дар ислом / Алиасғари Ҳалабӣ. –Теҳрон, 1365. -552 с.

Алиасғари Ҳалабӣ. Таърихи илми калом дар Эрон ва ҷаҳони ислом / Алиасѓари Ҳалабӣ. –Теҳрон, 1383. - 606 с.

Имом Фахриддини Розӣ. Ҷомеъ-ул-улум / Имом Фахриддини Розӣ; тарҷумаи Сайид Ҳусайн Оли Довудӣ. –Теҳрон, 1382. -607 с.

Имом Фахриддини Муҳаммад Умари Розӣ. Муқаддима ва таҳқиқи Алиризо Наҷафзода. Шарҳ-ул-ишорот ва-т-танбеҳот. -Теҳрон, 1384. -Чопи аввал. -Ҷ. 2.

Қаландаров М.И. Масъалаҳои сиёсӣ ва давлатдорӣ дар асри «Ҷомеъ-ул-улум»-и Фахриддини Розӣ» / М.И. Қаландаров // Ахбори АИҶТ ба номи академик А. Баҳоваддинов. –Душанбе, 2017. -№4 (1).

Қаландаров М.И. Ҳаѐт ва фаъолияти Фахриддини Розӣ / М.И. Қаландаров // Паѐми Донишгоҳи миллии Тоҷикистон. –Душанбе, 2015. -№3/4. -118 с.

Қаландаров М. Назарияҳои сиёсӣ-иҷтимоии Фахриддини Розӣ. Нақши институтҳои сиѐсӣ дар ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ / М. Қаландаров, Б.И. Элчибекова. –Душанбе, 2018. –335 с.

Қаландаров М.И. Нигоҳе ба мақом ва ҷойгоҳи «Тафсири кабир»-и Фахриддини Розӣ / М.И. Қаландаров // Паёми ДМТ. –Душанбе, 2019. -№5.

Қаландаров М.И. Ҳаёт ва фаъолияти Фахриддини Розӣ / М.И. Қаландаров // Паѐми ДМТ. –Душанбе, 2016. -С.118.

Қаландаров М.И. Автореферат. –Душанбе, 2018. –34 с.

Қаландаров М.И. Саҳми Фахриддини Розӣ дар илми мантиқ / М.И. Қаландаров. –Душанбе, 2021. –С.223.

Муҳаммад Рашшод. Фалсафа аз оғози таърих / Муҳаммад Рашшод.-Душанбе, 2002. -Ҷ. 3-4. -315 с.

Насруллоҳи Пурҷавод. Ду муҷаддид / Насруллоҳи Пурҷавод.-Теҳрон, 1365. -С.46.

Низомулмулк. Насиҳатнома. –Душанбе, 1991. -210 с.

Фахриддини Розӣ. Ал-нафс вал руҳ / Фахриддини Розӣ; таҳқиқи Муҳаммад Сағир Ҳусайни Маъсумӣ. – Исломобод, 1388. - 430 c.

Turdiev, B. S. (2020). Evolution of ideas and views on the development of democratic society and spiritual renewals. Evolution, 10, 10-2020.

Turdiyev, B. S., & Wekke, I. S. (2024). Illuminating the Legacy of Al-Farabi, Ibn Sina, and Al-Biruni: Exploring Political and Legal Philosophies in Transoxiana. Asian Journal of Basic Science & Research, 6(2), 159-166.