Ushbu tadqiqot Qo‘ng‘irot etnonimi bilan bog‘liq etnotoponimlarning leksik-semantik xususiyatlarini o‘rganadi. Mazkur toponimlarning Qo‘ng‘irot xalqining madaniy, tarixiy va lingvistik o‘zligini aks ettirishi tahlil qilinadi. Tadqiqot etnotoponimlarning tuzilishi va ma’no jihatlariga e’tibor qaratib, ularning etnonimning ijtimoiy va geografik kontekstiga bog‘liqligini ochib beradi. Bu tahlil til, millat va mintaqaviy o‘zlik o‘rtasidagi munosabatlarni chuqurroq anglashga xizmat qiladi.

Mazkur maqolada Abdulla Qahhor hikoyalarida qahramon konsepsiyasining badiiy talqini va uning realizm uslubida ifodalanishi ilmiy tahlil qilinadi. Adibning hikoyalarida tasvirlangan qahramonlar orqali milliy xarakter, ijtimoiy muhit va inson ruhiyati ochib berilgan. Tadqiqotda yozuvchining “Bemor”, “Dahshat”, “Mahalla” kabi hikoyalari asos qilib olinib, qahramonlarning ruhiy olami hamda ularning ijtimoiy muhit bilan uzviy bog‘liqligi yoritilgan. Ilmiy izlanish natijalari shuni ko‘rsatadiki, Qahhor hikoyalarida qahramon konsepsiyasi realizmning milliy xususiyatlari bilan uyg‘unlashib, o‘zbek xalqining ruhiy olamini teran badiiy ifoda etadi. Shuningdek, adib ijodining XX asr o‘zbek adabiyoti rivojidagi o‘rni, realistik maktab shakllanishiga qo‘shgan hissasi yoritiladi.

Maqolada Alisher Navoiy asarlari matnshunosligiga doir ayrim muhim masalalar “Xamsa”, “Lisonu-t-tayr” va “Vaqfiya” misolida tahlil etilgan. Avvalo, “Xamsa”ning umumiy hajmi masalasida darsliklarda keltirilgan miqdor bilan Xondamir ma’lumotidagi miqdor o‘rtasidagi tafovut muhokama qilinib, bu farqni jiddiy ilmiy tekshiruvga jalb qilish zarurligi asoslab berilgan. Shuningdek, “Lisonu-t-tayr” dostonidagi ayrim baytlarning turli nashrlarda noto‘g‘ri talqin qilinishi ochib beriladi: masalan, “Me’rojnoma”ga oid baytda “beshinchi” va “yettinchi” osmon ifodalarining chalkashligi, shuningdek, hazrati Ali haqidagi baytda “sharhi” va “shahri” hamda “bobuho” va “bobaho” so‘zlari orasidagi farqning semantik oqibatlari ko‘rsatib berilgan. “Vaqfiya” olingan bir parchaning turli nashrlarda berilgan variantlari qiyoslanib, undagi terminologik (salavot – salot), fonetik-grafik (“o‘ruz” – “o‘ttuz”), sintaktik-semantik (zakot haqidagi jumlaning to‘liqligi) va fiqhiy-terminologik (“nasab” – “niṣob”) tafovutlar tahlil qilinadi. Maqola Navoiy asarlari matnshunosligini yanada mukammallashtirish, qo‘lyozmaga sodiqlikni ta’minlash hamda tanqidiy nashrlar bilan zamonaviy o‘quvchi uchun mos shakllar o‘rtasidagi muvozanatni topish zarurligini ko‘rsatadi.

Ushbu tadqiqot huquqshunos talabalarga notarial ingliz tilini o‘rgatish bo‘yicha innovatsion funksional yondashuvni taklif etadi, uning samaradorligini o‘zbekistonlik huquqshunos talabalar bilan auditoriya tajribasi orqali ko‘rsatadi. Natijalar Tizimli Funktsional Grammatika (SFG) usullari bilan o'qitiladigan talabalar uchun loyihaning aniqligi 43% ga yaxshilanganini ko'rsatadi, nazorat guruhi uchun atigi 12%. Tadqiqot janr konventsiyalari, modallik va nutq aktlari bo'yicha aniq ko'rsatmalar talabalarning qonun loyihasini yaratishda pragmatik kompetentsiyasini qanday oshirishini ta'kidlaydi. Bundan tashqari, maqola notarial konventsiyalarni fuqarolik va umumiy huquq tizimlarida taqqoslash, ko'p tilli sinflar uchun amaliy moslashuvlarni taklif qilish orqali muhim madaniyatlararo muammolarni hal qiladi. Topilmalar turli yuridik kontekstlarda ishlaydigan yuridik ingliz tili o'qituvchilari uchun qimmatli tushunchalar beradi.

Zamonaviy tilshunoslikning antropotsentrik bosqichga o‘tishi natijasida badiiy diskursni kognitiv va pragmatik yondashuvlar asosida tadqiq etish dolzarb masalaga aylandi. Vaqt va makon inson tajribasining universal kategoriyalari sifatida dostonlarning konseptual tuzilishida markaziy o‘rin egallaydi. Ushbu maqolada o‘zbek va ingliz epik an’analarida vaqt va makonning kognitiv konseptualizatsiyasi tahlil qilinadi. Tadqiqotda vaqtning tarixiy, mifologik va siklik qirralari hamda makonning geografik, madaniy va ramziy talqinlari o‘rganiladi. Natijalardan ko‘rinadiki, o‘zbek dostonlarida makon kenglik, dasht, vatan va safar timsollari orqali ifodalanadi, vaqt esa abadiylik va o‘tkinchilik orasida kechadi. Ingliz epik asarlarida esa makon qal’a, afsonaviy hudud va muqaddas manzaralar bilan tasvirlanadi, vaqt esa xristianlik teleologiyasi va ma’naviy tartibga asoslanadi. Maqolaning asosiy maqsadi — madaniy va pragmatik kontekstlar ta’sirida shakllangan vaqt va makonning kognitiv modellarini qiyosiy tahlil qilish orqali epik dunyoqarashni ochib berishdir.