Mazkur maqolada XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Sharqiy Turkiston shoirlari va Qo‘qon adabiy muhiti shoirlari yaratgan epistolyar meros, xususan, she’riy va nasriy maktublarning janr xususiyatlari, badiiy-estetik ahamiyati va tarixiy qimmati tahlil etilgan. Tadqiqotda maktublarning oddiy yozishma vositasi sifatidagi funksiyasidan tashqari, ularning poetik ifoda imkoniyatlari, badiiy tasvir vositalari, shoir shaxsiyatini ochib berishdagi o‘rni va adabiy aloqalar rivojidagi roli yoritilgan. Muqimiy, Furqat, Zavqiy, Hamza, Nasrulloh qori Farxatiy, Barqiy va Dilafgor singari ijodkorlarning maktublari misolida epistolyar janrning o‘zbek adabiyoti tarixidagi o‘rni va ahamiyati ilmiy tahlil asosida yoritilgan.

Ushbu maqolada muqobilsiz leksika tushunchasi lingvomadaniyatshunoslik nuqtayi nazaridan tahlil qilinadi. Maqolada muqobilsiz birliklarning milliy-madaniy xususiyatlari, ularning tarjimada ifodalanishdagi qiyinchiliklari hamda tarjimon tomonidan pragmatik va ekvivalentlik tamoyillari asosida berilishi masalalari yoritiladi. Shuningdek, Nida, Newmark, Venuti kabi olimlarning nazariy qarashlari o‘zbek tilshunosligi bilan solishtirilib, muqobilsiz leksikaning lingvomadaniy mohiyati ilmiy asosda izohlanadi.

Maqolada Amir Temurning nabirasi Umarshayx Mirzoning o‘g‘li Sulton Iskandar Mirzoninig Forsda hukmronligi davrida ilm-fanning rivojlanishi va uning saroyida ijod qilgan shoir Haydar Xorazmiy va Muiniddin Natanziy kabi olimlar va fuzalolarning ijodi  haqida qisqacha ma’lumot berdi.

Ushbu ilmiy maqola Britaniya zamonaviy adabiyotining o‘zbekcha tarjimalarida milliy-madaniy birliklarning leksik-semantik transformatsiyalarini tahlil qilishga bag‘ishlanadi. Maqolada XXI asr boshlarida yozilgan britaniyalik mualliflarning asarlarining o‘zbek tiliga tarjimasi asosida 200 ta milliy-madaniy birlik tahlil qilinib, ularning tarjimada qanday leksik, semantik va grammatik o‘zgarishlarga uchrashi ko‘rib chiqilgan. Tadqiqotda V.N.Komissarov, E.A.Nida, M.Baker va L.Venuti nazariyalaridan foydalanilgan. Statistik ma’lumotlar shuni ko‘rsatdiki, eng ko‘p uchraydigan transformatsiya — semantik transformatsiya (47.5%) bo‘lib, bu ma’noning kengaytirilishi, qisqarishi yoki distorsiyasiga olib keladi. Tarjimonlar ko‘pincha mahalliylashtirish (domestication) strategiyasidan (37.5%) foydalanadilar, bu esa o‘quvchini tushunishiga yordam beradi, lekin asl madaniy nuanslarni yo‘qotadi. Maqola yakunida tarjima sifatini oshirish uchun “chetlatish (foreignization)+izoh” kombinatsiyasidan foydalanish, qo‘shimcha izohlar tayyorlash va tarjimonlarning madaniy sezgirlik darajasini oshirish kabi tavsiyalar taklif etiladi. Tadqiqot natijalari tarjima faniga yangi ma’lumotlar qo‘shib, o‘zbek tiliga tarjima qilinayotgan zamonaviy adabiyotning madaniy kontekstini saqlashga yordam beradi.

Mazkur maqolada Abu Hafs Umar an-Nasafiyning “Aqoid an-Nasafiya” asariga bitilgan nazmiy sharh “Nazmi aqoid” asari muallifi haqidagi ma’lumotlar tahlil qilingan. Ilm ahli orasida bu turkiy manzuma Alisher Navoiyga tegishli degan qarashlar mavjud. Maqolada ushbu mavzuga oid xorijiy va mahalliy olimlar fikrlari o‘rganilgan. Tadqiqot jarayonida asar qo‘lyozma nusxalaridan birida muallif Alisher Navoiy ekaniga dalolat qiluvchi misra mavjudligi aniqlandi. Muallifi Alisher Navoiy bo‘lishi mumkin bo‘lgan bu asar o‘z tadqiqotchilarini kutmoqda.

Ushbu maqolada o‘zbek adabiyotida adabiy tanqid va adabiyotshunoslikning shakllanish bosqichlari, ularning badiiy-estetik tafakkur rivojidagi o‘rni hamda ahamiyati tahlil etilgan. Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi mumtoz adiblar ijodidagi tanqidiy qarashlar, shuningdek, Fitrat, Abdulla Qodiriy, Cho‘lpon, Oybek, Abdulla Qahhor va Ozod Sharafiddinovlarning adabiy-tanqidiy merosi misolida “ilmi naqd”ning mohiyati va funksiyasi yoritiladi. Maqolada tanqidning adabiyotdagi o‘rni, uning ijodkor shaxsini kamolga yetkazishdagi roli hamda milliy tafakkur va ma’naviyat taraqqiyotidagi ahamiyati haqida fikr yuritiladi.

Ushbu maqolada zamonaviy o‘zbek she’riyati vakili Habib Sa’dulla ijodining tematik va badiiy xususiyatlari tahlil etilgan. Shoir lirikasida ona, ayol, muhabbat, Vatan, go‘zallik va insoniy tuyg‘ular yuksak poetik mahorat bilan ifodalanganligi yoritiladi. Asarda ona obrazi mehr, sadoqat va bunyodkorlik timsoli sifatida talqin etiladi. Shuningdek, Habib Sa’dulla lirikasida ayol va muhabbat mavzulari ruhiy noziklik, samimiyat va inson qalbining ichki kechinmalarini aks ettirish jihatidan o‘rganiladi. Tadqiqotda shoirning badiiy uslubi, obrazlar tizimi, tazod, parallelizm, ramz va metaforalardan foydalanish mahorati haqida so‘z yuritiladi. Maqolada shoirning poetik tafakkuri o‘zbek adabiyoti an’analari bilan bog‘liq holda tahlil qilinadi.

Jahon tilshunosligida tilning tasviriy, badiiy-estetik imkoniyatlari va ularning xalq og‘zaki ijodi namunalaridagi ishtiroki masalasi tadqiqiga katta ahamiyat berilmoqda. Zero, asrlar davomida xalqning hayot va turmush tajribalari asosida hamda olamni idrok etish ishtiyoqida yaratilgan va muntazam sayqallanib kelgan xalq og‘zaki ijodi asarlari tilini tadqiq qilish orqali milliy tilning taraqqiyot tarzini o‘rganish imkoniyati yanada kengayadi. Shuning uchun ham ertak va dostonlardagi badiiy tasvir vositalari ko‘lamini aniqlash, tavsiflash va tasniflash orqali milliy tilning estetik-ekspressiv jihatlarining namoyon bo‘lishidagi o‘ziga xosliklarga alohida e’tibor qaratilmoqda. Maqolada ertak va dostonlarda faol qo‘llanadgan takrorlarning poetik xususiyatlari haqida so‘z yuritiladi.