Ushbu maqolada Rossiya imperiyasi mustamlakachiligi sharoitida Turkistonda islom diniga bo‘lgan munosabat, o‘lkada diniy masalalar qay tarzda hal etilganligi, Turkistonning birinchi general-gubernatori K.P.Kaufman boshlab bergan diniy siyosat va XIX asr oxiri XX asr boshlarida ushbu siyosatga o‘zgartirish kiritishga bo‘lgan urinish, Turkistonda musulmonlarning diniy boshqarmasini tashkil etish masalasi 1898-1901 yillarda o‘lka general-gubernatori lavozimida faoliyat yuritgan S.M.Duxovskoy faoliyati misolida ochib berilgan.

Mazkur tadqiqotda inson faoliyati samaradorligini taʼminlashda ratsional va irratsional bilimlar oʻrtasidagi oʻzaro munosabatning mohiyati va ularning integratsion roliga eʼtibor qaratilgan. Shu asosda psixologik, falsafiy va kognitiv fanlar nuqtai nazaridan ratsional va irratsional bilimlarning faoliyatga taʼsirini ochib beradi, zamonaviy ilmiy adabiyotlar asosida ushbu dialektik munosabatni chuqur tahlil etadi. Tadqiqot natijalari inson faoliyatining intellektual va emotsional muvozanatini taʼminlashda muhim ahamiyat kasb etishini koʻrsatadi.

Biotexnologiya sohasining o‘sishi va rivojlanishi, ayniqsa biomeditsina sohasida, keng imkoniyatlarni yaratdi. Bu maqolada biotexnologiyaning xastaliklar va infeksiyalarni aniqlash va davolashdagi ahamiyati va qo‘llanilishi haqida so‘z yuritiladi. Biotexnologik innovatsiyalar nafaqat diagnosika, balki davolashning yangi metodlarini ham yaratishda muhim ahamiyatga ega. Genetik modifikatsiya, molekulyar diagnostika, immunoterapiya va vaksinalar kabi yangi texnologiyalar yordamida turli xil infektsiyalar va xastaliklar tez va samarali tarzda aniqlanishi va davolanishi mumkin. Maqolada biotexnologiyaning tibbiyotda qo‘llanilishi, bu sohada erishilgan yutuqlar va kutilayotgan istiqbollar haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Ushbu maqolada 1940-yillarning oxiri va 1950-yillarning boshlarida O‘zbekiston SSR hududida maktabgacha ta’lim tizimining rivojlanishi va mavjud muammolarni tahlil qilishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda Samarqand, Qashqadaryo va boshqa viloyatlar misolida maktabgacha tarbiya muassasalarining sanitariya-gigiyenik sharoitlari, resurslar yetishmovchiligi, va kolxoz tizimi sharoitida tashkil etilgan bolalar bog‘chalarining faoliyati o‘rganilgan. Maqolada 1949-yilda belgilangan maktabgacha ta’lim bilan qamrab olish rejalari, ularning bajarilishi va hududiy nomutanosibliklar tahlil qilinadi.

Мақолада диний бағрикенгликни тарихий ривожланиши ва ҳозирги ҳолати, диний бағрикенгликнинг жамиятда тинчлик, барқарорлик ва ўзаро ҳурматни таъминлашдаги роли, шунингдек, турли дин вакиллари ўртасидаги мулоқот ва ҳамкорликни ривожлантириш масалалари ҳамда ушбу ҳодисани ёшлар тарбиясида юксак ахлоқий фазилатларни тарбиялашдаги ўрни ва аҳамияти ёритиб берилган.

Ushbu maqolada zamonaviy jamiyatdagi qadriyatlar inqirozining sabab va oqibatlari falsafiy va ijtimoiy nuqtai nazardan tahlil qilingan. Muallif qadriyatlar inqirozining ongiy, axloqiy va madaniy ildizlarini ochib beradi hamda falsafiy, diniy va ta'limiy echimlar taklif qiladi. Islom falsafasi va Gʻarb gumanizmidagi umuminsoniy qadriyatlar solishtirma tahlil etiladi.

Ilk o‘rta asrlarning yirik davlatlaridan biri bo‘lgan eftallar tarixda o‘chmas iz qoldirishgan. Ularning imperiyasi Sharqiy Turkistondan Kaspiy dengizigacha bo‘lgan yerlarni o‘z ichiga olgan. Ular mana shu katta hududdan o‘tuvchi Buyuk ipak yo‘lining markaziy qismida ham o‘z tartiblarini o‘rnatishgan. Maqolada shu yo‘lning eftallar hayotiga, ijtimoiy tuzumiga ta’siri bayon etiladi.

Ushbu maqolada blogerlar va inflyuenserlarning yoshlar ongiga axborot-kommunikatsiya texnologiyalari vositasida ko‘rsatayotgan ta’siri tahlil qilinadi. Raqamli kommunikatsiya muhitida jamoatchilik fikrining shakllanishi, Y avlodining media iste’mol xususiyatlari hamda inflyuenserlar faoliyatining ijtimoiy-siyosiy jarayonlarga ta’siri ilmiy asosda ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot yoshlar bilan ishlashda raqamli platformalardan samarali foydalanish zaruratini asoslaydi.

Mazkur maqolada 1910 yilda Xiva xonligida Rossiya imperiyasi vakili V. Lobachevskiy boshchiligida o‘tkazilgan aholi ro‘yxatining tarixiy-demografik ahamiyati tahlil qilinadi. Arxiv hujjatlari asosida ro‘yxatning shakllanish jarayoni, undagi ma’lumotlarning mazmuni, manba sifatida ishonchliligi va foydalanish imkoniyatlari yoritiladi. Maqola tarixiy demografiya fanining asosiy uslublariga tayanib, Xiva xonligidagi ijtimoiy-iqtisodiy holatni aks ettiruvchi statistik ko‘rsatkichlarni tavsiflaydi.

Ushbu maqolada harbiy madaniyat tushunchasi va uning mazmuni chuqur tahlil etiladi. Harbiy madaniyat – bu harbiy xizmatchilarning axloqiy qiyofasi, intizomi, mas’uliyat hissi, vatanparvarlik ruhida shakllangan yurish-turish me’yorlari majmuasidir. Maqolada ayniqsa ushbu madaniyatning asosiy tarkibiy qismlari bo‘lgan vatanparvarlik, intizom va mas’uliyat kabi qadriyatlar bilan uzviy bog‘liqligi ochib beriladi. Shuningdek, hozirgi zamon sharoitida harbiy madaniyatning yoshlar tarbiyasidagi ahamiyati, ularni ona yurti va xalqiga sadoqat ruhida tarbiyalashdagi o‘rni yoritiladi. Maqola yosh avlod qalbida harbiy burchga hurmat va fidoyilik tuyg‘ularini shakllantirishda muhim nazariy asos bo‘lib xizmat qiladi.

Ushbu maqolada 10-11-sinf o‘quvchilarining og‘zaki nutqini rivojlantirishda ijodiy yondashuvlarning o‘rni va samaradorligi tahlil qilinadi. O‘quvchilarning muloqot qobiliyatlarini oshirish, tanqidiy va ijodiy fikrlashini rivojlantirish maqsadida interfaol usullar, nutqni rivojlantiruvchi o‘yinlar, debatlar, dramatizatsiya va boshqa ijodiy metodlarning qo‘llanilishi ko‘rib chiqiladi. Maqolada ushbu metodlarning ta’lim jarayonidagi ahamiyati va ularni samarali qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar beriladi.

Mazkur maqolada intellektual salohiyat tushunchasining shakllanishi, tarixiy falsafiy manbalardagi talqinlari, psixologik va pedagogik nazariyalardagi rivojlanishi hamda zamonaviy metodologik yondashuvlari tahlil etilgan. Tushunchaning qadimgi yunon falsafasidan tortib kognitiv psixologiya, neyropsixologiya, sotsiologiya va innovatsion iqtisodiyot doirasida qanday talqin qilinishi tarixiy-mantiqiy asosda yoritilgan. G. Gardner, R. Sternberg, L.S. Vygotskiy, I. Kant va boshqa yetakchi mutafakkirlarning yondashuvlari misolida intellektual salohiyatning fanlararo mohiyati ochib berilgan. Maqolada IQ, EQ, AQ kabi zamonaviy salohiyat mezonlari tahlil qilinib, ta’lim va ijtimoiy taraqqiyotda intellektual resurslarning roli yoritiladi. Yakunda salohiyatni rivojlantirishga qaratilgan amaliy taklif va tavsiyalar ilgari surilgan.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasida vijdon erkinligini ta'minlashga qaratilgan huquqiy asoslar tahlil qilinadi. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan so‘ng vijdon erkinligini ta'minlashga katta e'tibor qaratildi. Maqolada O‘zbekiston Konstitutsiyasidagi va boshqa huquqiy hujjatlardagi kafolatlar, diniy tashkilotlarning faoliyatini tartibga soluvchi qonunlar va xalqaro huquqiy majburiyatlar haqida so‘z yuritiladi. Vijdon erkinligi sohasida amalga oshirilgan islohotlar va joriy etilgan qonunlar hamda bu boradagi global hamkorliklar muhokama qilinadi. Tadqiqotda O‘zbekistonning xalqaro huquqni hurmat qilishga bo‘lgan intilishi, diniy erkinliklarni yanada kengaytirish bo‘yicha olib borilayotgan islohotlar, vijdon erkinligi sohasidagi mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari ko‘rsatilgan.

Mazkur maqolada Buxoro davlat universiteti qoshida psixologiya kafedrasining tashkil topishi, tarixiy shakllanish bosqichlari va zamonaviy rivojlanish yo‘nalishlari ilmiy tahlil qilinadi. Kafedraning tarkibiy evolyutsiyasi, professor-o‘qituvchilar salohiyati, ta’lim dasturlarining kengayishi hamda amalga oshirilgan respublika va xalqaro ilmiy loyihalar asosida kafedraning ijtimoiy-pedagogik ahamiyati yoritilgan. Shuningdek, maqolada psixologiya fanining amaliy sohaga integratsiyalashuvi, davlat siyosati doirasidagi islohotlarda kafedra roli, ilmiy maktablar shakllanishi va zamonaviy psixologik xizmatlar tizimidagi o‘rni tahlil etilgan. Keltirilgan ma’lumotlar asosida Buxoro davlat universiteti psixologiya kafedrasining nafaqat viloyat, balki respublika miqyosidagi ilmiy-pedagogik markaz sifatida shakllanib borayotgani asoslab berilgan.

Ipak yo‘li tarixi tahlilidagi o‘ziga xos hodisalardan biri — uning yo‘nalishlarida sodir bo‘lgan sogdiylar kolonizatsiyasidir. Savdo hududlarini kengaytirishga bo‘lgan iqtisodiy ehtiyojdan boshlangan bu jarayon, vaqt o‘tishi bilan Ipak yo‘lining sharqiy qismidagi erta o‘rta asrlar davri odamlarining moddiy va ma’naviy hayotining barcha jabhalarini qamrab oldi. Bu jarayonning asosiy tarkibiy qismi sogdiylarning inson salohiyati — zehniy, ta’limiy, ma’naviy va tijorat salohiyati bo‘lib, ular bu resurslarni moliyaviy muvaffaqiyat hamda simbiotik madaniyat va san’at gullab-yashnashiga samarali ravishda yo‘naltira oldilar.

Mazkur maqola 1946-1960--yillar oralig‘ida O‘zbekiston hududida olib borilgan geologik qidiruv ishlarining faollashuvi va ularning natijasida ochilgan yangi foydali qazilmalar konlarini tarixni o‘rganishga bagishlangan.

Inson muammosini falsafiy tadqiq qilish masalasi G‘arb falsafasida asosiy mavzulardan biridir. Qadimgi yunon davridan beri faylasuflar insonning mohiyati, uning dunyodagi o‘rni va atrofdagi haqiqat bilan o‘zaro ta'siri haqida savollar berishgan. Bu savol axloq, din, ong, Iroda erkinligi va ijtimoiy munosabatlarni o‘z ichiga olgan ko‘plab jihatlarni qamrab oladi. Maqolada G‘arbdagi inson muammosining asosiy jihatlari, jumladan, uning shaxsiyati va farovonligiga ta'sir qiluvchi ijtimoiy va madaniy omillar tahlil qilinadi. Individualizm va kollektivizm masalalari, shuningdek globallashuvning an'anaviy qadriyatlarga ta'siri ko‘rib chiqiladi.

Ijtimoiy-madaniy va axborot jarayonlarining o‘zaro bog‘liqligi va o‘zaro ta'siriga, kommunikativ makonni o‘zgartirish muammolariga, axborot jamiyatini shakllantirish jarayonlari tufayli inson kapitalini rivojlantirishda yangi xavf va tahdidlarni baholashga e'tibor qaratilgan. Maqolada axborot jamiyatida inson kapitalining xususiyatlari o‘rganiladi. Zamonaviy axborotlashgan jamiyatda inson kapitalining o‘rni va rolini aniqlashga e’tibor qaratilmoqda. Jamiyatni axborotlashtirish jarayoni yangi maqsadlar, rivojlanish yo‘nalishlari va ustuvorliklarini, ijtimoiy munosabatlarning boshqa shakllarini, o‘zaro ta'sir va aloqaning boshqa vositalarini taklif qilib, zamonaviy ijtimoiy makonning murakkablashishiga yordam beradi.

Ushbu maqola farovon hayot g‘oyasining nazariy va amaliy jihatlarini o‘rganishga qaratilib, unda farovonlik tushunchasining tarixiy taraqqiyoti va turli davr hamda madaniyatlardagi falsafiy talqini tadqiq etilgan. Xususan, Misr, Hindiston va Xitoy kabi qadimiy sivilizatsiyalarda farovonlik axloqiy poklik va diniy e’tiqoddan ko‘ra, tabiiy sharoitlar va iqtisodiy barqarorlik bilan bog‘liqligi yoritilgan bo‘lsa, o‘rta asrlarda u axloqiy poklik va diniy e’tiqod bilan chambarchas aloqador ekanligi asoslab berilgan. Shuningdek, maqolada farovon hayotning tarkibiy qismlari va uning shakllanishiga ta’sir qiluvchi omillar har tomonlama va chuqur tahlil etilgan.

Мазкур суҳбатда Риштон кулолчилик мактабининг тарихи, анъанавий услублари ва замонавий ривожланиш йўналишлари ҳақида сўз юритилади. Моҳир уста-кулол Алишер Назиров билан олиб борилган мулоқот орқали ушбу ҳунарнинг қадимий илдизлари, технологик жараёнлари, безак ва ранглар маъносининг фалсафий жиҳатлари ҳамда Риштон кулолчилигининг дунё сайёҳлари эътиборидаги ўрни очиб берилган. Шунингдек, миллий ҳунармандчиликнинг туризм салоҳиятини оширишдаги ўрни ҳақида фикр юритилган.

ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasida olib borilgan davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishi sifatida ijtimoiy soha tanlab olingani bayon qilingan. Shuningdek, uning asosiy qonundagi asoslari, uning mazmun mohiyati, yangi rivojlanish maqsadlar va strategiyalardagi o‘rni hamda amalga oshirilgan ishlar haqida so‘z yuritilgan.

Maqolada bugungi kunda Markaziy Osiyo mintaqasidagi barcha davlatlar o‘z siyosiy tizimlarini modernizatsiya qilishda davom etayotgani va bu jarayon zamon talablariga hamohang ekani haqida so‘z boradi.

Maqoladа murоsа tushunchаsining fаlsаfiу mоhiуаti vа о‘rni mеtоdоlоgik tаhlil qilingan, Nаqshbаndiуа tа’limоtidаgi murоsаgа xоs bо‘lgаn о‘z-о‘zini аnglаsh, suhbаt, nаfsni tаrbiуаlаsh, kibrni уо‘qоtish, shukrоnаlik, sаbr, zikr, fikr vа fаqr kаbi g‘оуаlаri Yаngi О‘zbеkistоn shаrоitidа siуоsiу, iqtisоdiу, ijtimоiу, mа’nаviу-mа’rifiу jаrауоnlаrning bаrqаrоr bо‘lishidаgi xizmаti, bulаrning mа’rifаtli jаmiуаtni bаrро еtishdа bаrkаmоl аvlоd mаfkurаviу immunitеtini tаrbiуаlаshdаgi аhаmiуаti оchib bеrilgаn.

Ushbu maqolada saljuqiy hukmdor sulton Malikshohning suyukli xotini bo‘lgan Turkon xotun va uning toju-taxt uchun olib borgan siyosiy kurashlari, bu yo‘lda uning buyuk vazir Nizomulmulk bilan to‘qnashuvi hamda o‘z farzandlarini valiahd etib tayinlanishi uchun harbiy amaldorlar, saroy ahli va Bog‘dod xalifasi bilan tuzgan ittifoqi, malikaning vafoti tarixi bayon qilingan.

Мақолада Ўзбекистоннинг тарихий маданий меросида археологик ёдгорликларнинг тутган ўрни кўриб ўтилган. Археологик ёдгорликларни ўрганиш, сақлаш, археологик меросни тарғиб этиш, бу жараёнда мавжуд қонунчиликни такомиллаштириш масалалари таҳлил қилинган.

Мақолада 2024-2025 йилларда ўтказилган социологик тадқиқотлар асосида гендер ролларининг аёллар тадбиркорлиги призмаси орқали ўзгариши таҳлил қилинади. Ушбу ўзгаришга ёрдам берадиган асосий омиллар, шунингдек, жамиятда сақланиб қолган ижтимоий тўсиқлар кўриб чиқилади.

Мақолада турли йўналиш ва мазмундаги ижтимоий муносабатлар жараёнида оммавий ахборот воситаларининг фаол иштирокининг айрим жиҳатлари очиб берилган. Бундан ташқари Оммавий ахборот воситалари ҳокимият ва жамият ўртасида воситачи ролини ўйнайди, долзарб муаммо ва муаммоларга муносабатни шакллантиради.ОАВ атрофимиздаги одамларни ижтимоий дунё билан боғлайди ва уларни глобал жараёнларга жалб қилади.

Дарҳақиқат, интернет тармоқлари ва турли соҳалардаги янгиликлар, телевидение, радио, матбуот ва бошқа оммавий ахборот воситалари ҳозирда шахсни ижтимоийлаштиришнинг муҳим омили ҳисобланади. Сунъий интеллект ва нейрон тармоқлар замонавий дунёдаги энг муҳим ва фаол воситалардан биридир. Мақола ОАВнинг ҳаётимизни том маънода ҳар томонлама ўзгартириши мумкин, аммо улар билан боғлиқ хавфнинг катта қисми ўз вақтида ва тегишли назорат ва ахлоқий меъёрлар орқали ҳал қилиниши керак бўлган масалаларга бағишланган.

мазкур мақолада “имиж” ва “сиёсий имиж” тушунчаларининг вужудга келиши, мазмуни ва аҳамияти сиёсатшунослик нуқтаи назаридан таҳлил этилган. Адолатли жамият асосларини яратиш, ҳокимиятни бошқариш ва унинг функцияларини бўлиб амалга оширишга қаратилган дастлабки ғоялар, имиж тушунчасининг тарихий ривожланиш жараёни, шунингдек, замонавий сиёсий коммуникация воситалари ва ахборот технологиялари орқали уни самарали бошқариш каби масалалар ўрганилган.

Mazkur maqolada yoshlar ma’naviyatini o‘rganishning nazariy metodologik falsafiy tahlili turli manbalarga asoslangan holda to‘liq konteksda yoritilgan. Shuningdek, yoshlar ma’naviyatini o‘rganishning nazariy metodologik falsafiy tahlilini amalga oshirishda kompleks yondashuv, tizimlilik, umumlashtirish, analogiya kabi ilmiy bilish usullaridan foydalanilgan.

Maqolada yoshlarda ekologik madaniyatni rivojlantirish jarayoni paydo bo‘ladigan muammolar va ularning yechimlari xususida so‘z yuritiladi. Shu bilan birga masala bo‘yicha zamonaviy taklif va tavsiyalar beriladi.

1783 yilda Shimoliy Amerikada mustaqillik urushi tugadi. Bu XVIII asrda Fransiya katta mablag‘ sarflagan so‘nggi urush edi. 1788 yildan tijorat ishlarida, savdoda, sanoat ishlab chiqarishida turg‘unlik boshlandi. Fransiya uchun g‘ayrioddiy qattiq qish keldi: ko‘plab daryolar muzlab qoldi, sovuqlar uzumzorlarni yo‘q qildi. Qishloq va shaharlarning xalq ommasiga misli ko‘rilmagan ofatlar, ocharchilik, ehtiyoj tushdi. Umidsizlikka tushgan dehqonlar yashash joylarini tark etishdi, sayr qilish uchun ketishdi va isyon ko‘tarishdi. Dehqonlar qo‘zg‘olonlari boshlandi. Shaharlarda och qolgan kambag‘allar oziq - ovqat do‘konlari va omborlarni vayron qilishdi.

Namangan tibbiyot maktabi O‘zbekiston SSRning tibbiyot sohasi rivojiga muhim hissa qo‘shgan ta’lim muassasalaridan biridir. Mazkur maqola ushbu maktabning shakllanish tarixi, uning tibbiyot sohasidagi o‘rni va ta’lim jarayonlari haqida ma’lumot berishga qaratilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi – Namangan tibbiyot maktabining rivojlanish bosqichlarini aniqlash va uning tibbiyot sohasi uchun ahamiyatini yoritishdir.